لایسنس و مجوز وردپرس و آشنایی با مفهوم آزادی در GPL
در ابتدای کار با وردپرس بهتر است با مجوز وردپرس آشنا باشید. برای توسعه قالب های وردپرس برای عموم، اعم از اینکه این قالب ها رایگان باشند (موجود در مخزن پوسته های رایگان وردپرس) یا بخواهید آن ها بفروشید (موجود در بخش پوسته های تجاری سایت وردپرس)، قبل از هر چیز شما نیاز دارید تا مجوز عمومی GPL یا همان GNU General Public License که وردپرس از آن استفاده می کند، بصورت کامل آشنا داشته باشید.
آزادی های پایه ای مجوز GPL
روح آزاد بودن و به اشتراک گذاری از ابتدا در داخل جامعه بزرگ وردپرس شکل گرفته است و دلیل این امر رعایت اصول اولیه ای است که در واقع هسته اولیه بر اساس آن شکل گرفته است. مجوز وردپرس با رعایت اصول GPL شکل گرفته و همچنان بر این مبنا نیز ادامه یافته است. در واقع GPL قوانین یا همان لایحه های حقوقی برای استفاده از نرم افزار هایی می باشد که از این مجوز استفاده می کنند.این مجوزها با عنوان Bill of Rights برای نرم افزار ها شناخته می شوند.
مجوز GPL بر پایه چهار آزادی پایه گذاری شده است:
- آزادی برای اجرا کردن برنامه برای هر هدفی
- آزادی برای یادگیری اینکه برنامه به چه نحوی کار کرده و چگونه تغییر می کند و در نتیجه اینکه برنامه می تواند محاسبات و وظایف خود را بر مبنایی که مورد دلخواه و نیاز کاربر است، به انجام برساند.
- آزادی برای پخش مجدد یا توزیع دوباره کپی های آن برنامه، با این شرایط شما می توانید به راحتی به دیگران در حل مشکلاتشان کمک کنید.
- آزادی برای پخش مجدد یا توزیع دوباره کپی هایی از ورژن های تغییر یافته آن برنامه، که در واقع این آزادی این شانس را به سایر جامعه توسعه دهندگان می دهد که از تغییرات انجام شده بر روی برنامه اصلی، بهره مند گردند و بتوانند از آن استفاده کنند.
آزاد در مفاهیم نرم افزار چیست و به چه معنی می باشد؟
یکی از مهم ترین اصول برای استفاده از GPL، آشنایی با مفهوم آزاد در نرم افزار ها می باشد. مفهوم آزاد یا همان free در نرم افزارهای آزاد یا free software به آزادی و رایگان بودن در استفاده و تغییر آن اشاره دارد و هیچ ارتباطی به پولی بودن آن یا پرداخت هزینه برای آن ندارد.
به عنوان مثال شما ممکن است وقتی در یک رستوران هستید، آزاد باشید که هر حرفی بزنید اما وقتی بخواهید چیزی بخورید باید پول و هزینه آن را پرداخت نمایید. این مثال دقیقا پایه و اصول نرم افزارهای آزاد را به تصویر می کشد.
در واقع یک نرم افزار آزاد یا همان free software به نرم افزاری گفته می شود که کاربران می توانند به هر نحوی که دلشان می خواهد از آن استفاده نمایند. در واقع آزاد بودن به این معنی نیست که شما باید رایگان آن را تهیه کنید و نیازی به پرداخت هزینه برای آن نیست، اگرچه بسیاری از قالب ها یا پلاگین ها و همین طور هسته اصلی خود وردپرس از این قانون پیروی نکرده و حتی آزاد از پرداخت هرگونه هزینه ای نیز می باشند یا به بیان دیگر کاملا رایگان و غیر پولی هستند.
نتیجه اینکه نرم افزار های آزاد الزاما رایگان نیستند اما خیلی از نرم افزارهای آزاد نیز وجود دارند که رایگان بوده و شما هیچ هزینه ای برای آن پرداخت نمی کنید.
توجه داشته باشید که نرم افزار های آزاد نیز می توانند با قیمت ارائه شوند یا به بیان دیگر با برچسب قیمت ارائه گردند. به بیان ساده تر شما می توانید یک قالب با مجوز GPL بسازید و آن را به قیمت ۵۰ دلار نیر بفروشید و قالب شما همچنان به عنوان یک نرم افزار آزاد شناخته می شود. حتما می پرسید: واقعا چرا؟ چون کاربران شما آزاد هستند که آن را اجرا نمایند، تغییر دهند و هم خود قالب یا هر نرم افزار تغییر یافته ای که از روی سورس این نرم افزار ساخته شده است را توزیع نموده و بین کاربران پخش نمایند.
آیا من نیز برای قالب خود نیاز به رعایت مجوز GPL دارم؟
اگر شما هیچ برنامه ای برای توزیع قالب خود ندارید، در این صورت هیچ احتیاجی ندارید که در ساخت قالب خود و کار با آن، خود را با مجوز GPL وفق دهید. به بیان دیگر مجوز GPL تنها برای نرم افزارهایی استفاده می گردد که بخواهند منتشر شوند و در واقع پخش گردند و در اختیار سایر کاربران قرار بگیرند. اگر شما نمی خواهید که نرم افزار خود را منتشر کنید و در اختیار عموم قرار دهید (به عنوان مثال قالبی را که می خواهید فقط خودتان به صورت شخصی از آن استفاده کنید یا فقط بر روی سیستم خود بصورت local از آن بهره ببرید) بنابراین دیگز نیازی به سازگاری و رعایت قوانین GPL ندارید.
اما در صورتی که بخواهید قالبی را بسازید که در مخزن قالب های وردپرس در سایت wordpress.org به اشتراک گذاشته شود و دیگران بتوانند از آن استفاده کنند، شما باید بصورت %۱۰۰ از قوانین GPL تبعیت کنید که این شامل کلیه فایل های قالب شما از جمله فایل های CSS و همین طور عکس های مورد استفاده در قالب شما می شود.
به دلیل اینکه آزادی های موجود در مجوز GPL قلب تپنده هسته وردپرس می باشند، لذا سازندگان وردپرس و مدیران آن، همه توسعه دهندگان را تشویق کرده اند تا قالب های خود را بصورت ۱۰۰ درصد سازگار با مجوزهای GPL منتشر نمایند.
انتشار قالب های وردپرس تحت مجوز GPL
آزادی یا همان freedom بخش بسیار مهم از فرآیند توسعه قالب های وردپرس می باشد. اگر شما می خواهید تا پوسته ساخته شده توسط خودتان را برای عموم منتشر کنید و در دسترس سایرین قرار دهید، بهترین ایده این است که شما نیز به صورت کامل قالب وردپرس خود را تحت مجوز GPL منتشر نمایید، چرا که دیگران هم می توانند از همان آزادی ای لذت ببرند که شما در هنگام ساختن آن قالب از آن استفاده کردید.
راهنما برای مطالعه بیشتر:
شما می توانید از لینک های زیر برای مطالعه و فهم بیشتر مجوز وردپرس و تبعیت از قوانین GPLاستفاده نمایید:
سلام
با تشکر از مطلب خیلی مفیدتون.
الان اگر قالبی رو از مخزن دریافت کنیم و تغییراتی ایجاد کنیم، میتونیم نسخه خودمون رو به فروش برسونیم؟
سلام
بستگی به نوع لایسنسی داره که در قالب هست.
سلام وقت بخیر
تو ایران GPL رو میدن؟ مرجع صدورش کجاست؟؟
سلام به شما دوست عزیز
در واقع GPL یک قانون برای انتشار است که بین المللی است. شما می توانید کارهای خود رو، طبق این قرارداد منتشر کنید. نیازی به صدور آن مثلا در ایران ندارید.
سلام، وقت بخیر
برای حذف لایسنس های تم فارست کاری هست؟ آموزشی خاصی هست؟
ممنونم میشم کمک کنید
سلام به شما دوست عزیز
متاسفانه من سر رشته ای در این مورد ندارم. اما با سرچ انگلیسی در این مورد، به راحتی می تونید موارد متعددی رو پیدا کنید.
همچنین با مقایسه فایل های قالب یا پلاگین اصلی با قایل های قالب یا پلاگین نال شده یا دوباره لایسنس گذاری شده (مثل مواردی که در مارکت های ایرانی فروخته می شوند)، می تونید ببنید کدوم فایل ها مورد تغییر قرار گرفته و به این صورت بفهمید که لایسنس اون قالب داره چطوری کار می کنه و در صورت امکان، اون را غیر فعال کنید.
در حال حاضر البته روش های پیشرفته تری مثل کدگذاری کردن کدها، داره آروم آروم استفاده اش رایج میشه که به این صورت، میشه گفت انجام عمل حذف لایسنس داره روز به روز سخت تر و سخت تر میشه.
سلام مهندس از مطالب فوق العادتون خیلی خیلی سپاسگزارم
برام سوالی پیش اومده که هرچی تو اینترنت گشتم نتونستم جواب مشخصی براش پیدا کنم ممنون میشم جواب بدید
در ایران قالب های تک کاربره را از تمفارست میخرند و راستچین میکنن و بدون لایسنس به هرچند نفر میفروشن قالب هایی که لایسنس ندارند چه مشکلاتی خواهند داشت؟
اگر قالب یا افزونه ای چه از طرف سازنده خارجی و چه از طرف راسچین کننده داخلی پشتیبانی نشه یا دیسکانتینیو بشه چیکار باید کرد؟
سلام به شما دوست عزیز
عملا ممکنه مشکلی نداشته باشند و شما بدون هیچ مشکلی از اون استفاده کنید، اما به دلیل نوع جامعه وردپرس که همیشه در حال پیشرفت و آپدیت های دائمی هست، هر موقع ممکن هست که با یک آپدیت، ظاهر سایت شما دچار مشکل بشه یا کلا در functionality سایت شما مشکل به وجود بیاد.
به عنوان مثال در آپدیت اخیر ووکامرس به ورژن ۴، خود ووکامرس این هشدار رو داده که ممکن هست قالب شما دچار اشکال بشه به همین دلیل درخواست کرده که حتما سازندگان قالب ها، خودشون رو با این تغییرات اساسی هماهنگ کنند.
فکر نکنم دیگه نیازی به توضیح بیشتر باشه که اون کسانی قالب یا پلاگینی تهیه می کنند که از طرف فروشنده ایرانی (یا حتی خارجی) پشتیبانی نشه، عملا در ادامه کار، به مشکل خواهند خورد.
بنابراین چند توصیه دوستانه و برادرانه به شما می کنم:
اول از همه اگه بیزینس یا کسب و کار شما جدی و مهم هست، به هیچ عنوان از قالب های که فروشنده گان ایرانی (بدون اجازه از صاحب اثر) اون رو می فروشند، استفاده نکنید. چون یهو وسط کار حیاتی کسب و کار شما، به ایرادات اساسی خواهید خورد
دوم: در صورتی که قصد استفاده طولانی مدت دارید، از سازندگان معتبر در سایت های مثل themeforest خرید خودتون رو انجام بدید. این امر به راحتی با دیدن سابقه اون قالب یا پلاگین در سایت تم فارست، قابل مشاهده یا رصد هست. البته خیلی از پلاگین های حرفه ای و معروف، ممکن هست در تم فارست حضور نداشته باشند (یک نمونه مثل better studio). تم فارست فقط یک مثال هست. مهم این هست که حتما از منبع خرید اون و اینکه پشتیبانی لااقل برای چند سال موجود هست، اطمینان کسب کنید تا در ادامه کار دچار اشکال نشوید
سوم: روش دیگه استفاده از تهیه کننده های داخلی هست، همین الان در مارکت های فروش قالب، تولید کننده های داخلی بسیار خوب و قوی ای هم هستند که می تونید محصول خودتون رو از اون ها تهیه کنید. یا لااقل از سورس های معتبر فارسی، مثل سایت رسمی ووکامرس فارسی، این کار رو انجام بدید
چهارم: توصیه دیگرم اینه که برای دردسر کمتر در سال های بعد برای عوض کردن قالب، می تونید از قالب هایی هم استفاده کنید که سازگاری با page builder های معتبر تری داشته باشند (مثل visual composer یا elementor). این طوری با عوض شدن قالب، بسیاری از صفحات شما دچار اشکال نخواهند شد
و آخرین توصیه: به نظر من وردپرس بهترین سیستم و بازترین سیستم برای توسعه هست به شرطی که بلد باشید چطور از اون استفاده کنید. استفاده از قالب های چند منظوره برای یک هدف خاص، نه تنها شما رو به دردسر میندازه، بلکه شما رو از اهداف اختصاصی دور می کنه. می تونید یه قالب یا پلاگین اختصاصی برای خودتون با بالاترین کارایی، تهیه کنید تا همه مدیریت اون به عهده شما و تیم خود شما باشه.
امیدوارم این موارد به سوال شما پاسخ داده باشد.
موفق و پیروز و پایدار باشید
در پاراگراف اول لینک لایسنس GPL اشتباهی درج شده، هم ارجاع لینک و هم متن لینک
سلام مجدد جناب آقای مرادی عزیر
کاملا صحیح فرمودید، متن لینک درست هست و می خواستیم تا به صفحه GNU Public License لینک بدهیم.
همین الان لینک اصلاح شد.
از دقت نظر شما، کمال سپاس و تشکر را داریم